We verwarren ontspanning vaak met activiteiten die juist meer stress kunnen veroorzaken. Van marathons voor de tv tot eindeloze sociale verplichtingen en vakanties die meer uitputten dan opladen. We vroegen oprichters Vincent en Marcel, operationeel directeur Bianca, en NLP-trainers Alex en Sylvia naar hun geheimen voor echte ontspanning. Ontdek in dit artikel hun inzichten en tips om je zenuwstelsel écht tot rust te brengen. Dus leun achterover, zet je zorgen op pauze, en relaaaaax.

Het misverstand van ontspannen

In onze hectische wereld is ontspanning een noodzakelijke tegenhanger van stress, vooral nu er zoveel verschuivingen plaatsvinden op politiek, sociaal en kosmisch vlak. Toch blijken veel van onze ontspanningsactiviteiten oppervlakkig te zijn en brengen ze niet de innerlijke rust die we echt nodig hebben. Bingewatchen, sociale media, en overvolle vakantieschema’s kunnen soms meer stress dan ontspanning opleveren. Begin bij jezelf: wat betekent echt ontspannen voor jou?

Afleiding in plaats van werkelijke ontspanning

Het klopt dat afleiding je tijdelijk in een staat van euforie kan brengen. Het haalt zo lekker de druk van de ketel en verdooft de pijn, maar biedt slechts een kortetermijnoplossing. Afleiding verschuift je aandacht van ‘de werkelijke bedoeling’ en geeft je een vluchtige ontsnapping uit de realiteit, zonder blijvende rust of voldoening. Werkelijke ontspanning vraagt om aanwezigheid en aandacht in het moment. 

Stilstaan bij wat er werkelijk in je omgaat

Het betekent je bewust verbinden met je omgeving en je innerlijke zelf, zonder te vluchten voor ongemakkelijke gevoelens. Dit kan in het begin moeilijk zijn, omdat je moet stilstaan bij wat er werkelijk in je omgaat. Wie erin slaagt om met zichzelf in het reine te komen en momenten van echte rust en reflectie te vinden, ervaart op den duur een diep gevoel van kalmte. Maar dan moet je het wel het werk doen. In plaats van je te laten leiden door je ‘luie zelf’, het deel van je brein dat pijn vermijdt en onmiddellijk genot zoekt, is het waardevol om bewust het tegenovergestelde te besluiten.

Werk als sluipmoordenaar

Ook oprichter Vincent heeft ontdekt hoe afleidingen zijn rust kunnen ondermijnen. Zijn grootste inzicht? Echte ontspanning is alleen mogelijk als je volledig loskomt van dagelijkse verplichtingen en verwachtingen. “Voor mij is het belangrijkste ingrediënt: tijd voor mezelf, zonder afleidingen,” vertelt hij. “Wanneer we aan afleidingen denken, denken we vaak aan toxische of verslavende gewoonten, zoals sociale media of televisie.  Maar ook werk, dat we vaak als productief en noodzakelijk beschouwen, kan een sluipmoordenaar zijn.”

“Er is altijd die neiging om productief te willen zijn. Zelfs tijdens ontspanningsmomenten betrap ik mezelf erop dat ik aan werk, nieuwe projecten of andere verantwoordelijkheden denk. Het is een uitdaging om die gedachten los te laten en echt in het moment te zijn. Daarom is het essentieel om bewust tijd in te plannen voor momenten van echte rust, waarbij ik me focus op het hier en nu zonder de druk van wat nog moet gebeuren.”

Mijn favoriete activiteit om te ontspannen is een lange wandeling in de natuur, motorrijden of een stedentrip met Marcel of vrienden. Activiteiten waarbij ik mijn telefoon thuis laat en echt kan genieten van de omgeving. – Vincent van den Burg

Tijd vrij blokken

Medeoprichter Marcel kan pas echt ontspannen wanneer hij alles opzij kan leggen. Volgens hem is er echter een duidelijke voorwaarde aan verbonden: deze ‘vrije tijd’ moet duidelijk geblokt staan in zijn agenda. “De grootste uitdaging is dat je wordt meegesleept in de waan van de dag en geen duidelijke grenzen stelt,” zegt Marcel. “Het gevaar is dat er steeds meer taakjes bijkomen. Deze taken krijgen dan automatisch het label ‘moeten’, en voor je het weet, blijft er geen ruimte over om op te laden. Veel verplichte activiteiten kun je echter ook met een gevoel van ontspanning uitvoeren of naar een later moment verschuiven.”

Een fijne yogasessie, even hardlopen, een terrasje en het hoofd is weer leeg. – Marcel Meijlink 

Hoezo heb je het zo druk?

Sylvia, onze hoofdtrainer in Zweeloo (Drenthe) en trainster van onder andere Systemisch Coachen en de training Ontdek je Vrouwelijke Kracht, lacht: “Ik ben zelf het gevaar voor mijn eigen agenda.” Haar grootste uitdaging is het te vol plannen van haar dagen. “Niet zomaar vol, maar propvol. Laatst zei iemand nog tegen me: ‘Hoezo heb je het zo druk? Je hebt toch vakantie?'” vertelt ze. Het plannen van te veel activiteiten, zelfs als ze leuk zijn, kan leiden tot vermoeidheid en, als je niet oppast, tot chronische stress.

Tip: Maak ruimte in je agenda voor ongestructureerde tijd. Dit kan betekenen dat je afspraken afzegt of tijd voor jezelf reserveert. Luister naar je lichaam en geest en geef jezelf de ruimte om te rusten en op te laden. Maak een lijstje van tien activiteiten waarvan je weet dat ze je ontspanning brengen en kies daar elke keer iets van uit op een agendavrije dag.

De drukte opzoeken

Voor operationeel directeur Bianca is het vinden van rust iets makkelijker: “Een diepe zucht en POEF, ik kan ontspannen. In mijn drukke dagelijkse bestaan weet ik altijd genoeg momentjes te pakken om weer even op te laden en dat is ook echt wel nodig!” Ze legt uit dat ze hier geen lange aanloop voor nodig heeft, wat haar sneller helpt om in ontspanning te komen. “Ik hoef niet eerst af te bouwen of een meditatie te draaien. Een uurtje zwemmen helpt me, en dan kletsen tegelijk, want ik ben geen wedstrijdzwemmer maar wel een multitasker. Ook even een kwartiertje uit het raam staren of beginnen aan de eerste paar hoofdstukken van boek nummer 100 werkt voor mij. Net zoals geluk in kleine dingen te vinden is, is ontspanning dat ook.” 

Geloof het of niet, zelfs in het schoonmaken van ons huis vind ik ontspanning. Even lekker dweilen en m’n gedachten de vrije loop laten. – Bianca Damas

Terug naar de natuur

Voor trainer NLP Master trainer Alex (bekijk zijn Training MAN en Training Persoonlijk Proceswerk) is de natuur een bron van diepe ontspanning. “Bij mijn eigen vakantiehuis in het bos van Maasduinen maak ik in de vroege ochtend buiten de dagstart met meditatie, ademwerk en een frisse duik in het natuurbad,” vertelt hij. Het contact met de natuur helpt ons om te aarden en onze zintuigen te kalmeren, waardoor stress kan verdwijnen.

Tip: Zoek naar manieren om jezelf regelmatig onder te dompelen in de natuur. Onderdompelen betekent overgeven. Laat de kracht van de natuur maar zijn werk doen. Het doel is om jezelf de tijd te gunnen om te vertragen en je te verbinden met de natuurlijke wereld: wat zie je, wat hoor je, wat voel je?

Authentieke dagstart

Trainer Alex benadrukt het belang van échte me-time en stilte. “Voor mij betekent dit me toestaan om me te focussen op stilte en daar structureel tijd voor vrij te maken, bij voorkeur in de natuur. Dat ontspant echt,” zegt hij. “Een korte meditatie van een paar minuten is echt al voldoende voor een heerlijke ontspannen dagstart.” Hoewel het verleidelijk is om onze vrije tijd te vullen met activiteiten en afleiding, vraagt echte ontspanning om het loslaten van externe prikkels. “Dat is ook meteen mijn grootste uitdaging”, erkent hij. “Ik laat me soms verleiden tot te veel beeldschermgebruik en activiteiten die op korte termijn leuk lijken, maar op lange termijn niets opleveren.” De zomer hoeft geen tirannie te worden, maar met een beetje bewustzijn kun je veel winnen.

Tip: Probeer elke dag een moment van stilte en rust in te plannen, weg van beeldschermen en andere afleidingen. Dit kan zo simpel zijn als een korte wandeling in de natuur of een moment van meditatie. Kies een plek in jouw omgeving wat jouw ‘go-to’ wordt voor deze nieuwe gewoonte.

Werken in korte productieve sessies

We weten inmiddels allemaal wel dat het constant verbonden zijn met technologie onze geest kan overweldigen en ons zenuwstelsel voortdurend in een staat van paraatheid houdt. Daarom is het belangrijk om ons vaker te ontbinden (letterlijk ‘offline’) van technologie of technologie slim in te zetten. Er zijn bijvoorbeeld wel tools om overzicht te creëren en daardoor je mind meer tot rust te brengen. Hierop vult Vincent aan: “Klopt, ik kan pas echt ontspannen wanneer ik een goed overzicht heb van wat er gedaan moet worden, maar ook het vertrouwen heb dat het niet allemaal nu af hoeft te zijn. Dit geeft me de ruimte om te ontspannen zonder de druk van onafgemaakte taken.”

Tip: Vincent’s favoriete techniek voor efficiënt werken en beter ontspannen is de Pomodoro-techniek. Deze timemanagement methode helpt je gefocust te blijven en taken af te ronden in korte, productieve sessies, wat uiteindelijk meer rust oplevert.

De Pomodoro-techniek

De Pomodoro-techniek is ontwikkeld door Francesco Cirillo in de late jaren tachtig en is vernoemd naar de tomaatvormige kookwekker die hij gebruikte tijdens zijn studententijd. De methode bestaat uit de volgende stappen:

1. Kies een taak die je wilt voltooien.
2. Stel een timer in op 25 minuten. Dit is één ‘Pomodoro’, de periode waarin je geconcentreerd aan de taak werkt.
3. Werk aan de taak totdat de timer afgaat. Vermijd afleidingen en concentreer je volledig op het werk.
4. Neem een korte pauze van 5 minuten. Gebruik deze tijd om even te ontspannen, een glas water te drinken, of kort te bewegen.
5. Herhaal het proces. Na vier Pomodoro’s neem je een langere pauze van 15 tot 30 minuten om volledig op te laden.

Accepteren ‘wat is’

Terwijl Vincent zich richt op gestructureerd werken om stress te verminderen, biedt trainster Sylvia een complementaire benadering: het accepteren van wat is. Sylvia legt uit: “Mijn grootste inzicht is dingen nemen zoals ze zijn en niet vechten tegen wat is. Stress ontstaat vaak wanneer we weerstand bieden tegen de realiteit. Door te accepteren wat is, kunnen we innerlijke rust vinden en ontspannen.”

Tip: Oefen acceptatie in je dagelijks leven. Dit kan door bewust te zijn van je gedachten, dankbaarheden, maar ook je positieve én negatieve emoties. Wanneer je de allersimpelste mantra “Wat is, is.” écht begrijpt en herhaalt, kan dit helpen om stress te verminderen en ontspanning te brengen.

“Mijn favoriete uitspraak is ‘Wat is, is’. Een deelnemer heeft zelfs een tegeltje voor me laten maken met die tekst erop als cadeautje.” – Sylvia de Vries

De denkbeeldige kast

Een voorwaarde voor Sylvia om te accepteren wat ‘is’, is wel dat ze alle dagelijkse beslommeringen echt achter zich kan laten. Zolang dat niet gedaan is, heeft accepteren geen zin. Dan lijkt het meer op wegstoppen of doen alsof. “Die beslommeringen die zich uiten als gedachten in mijn hoofd stop ik dan één voor één in een denkbeeldige kast, zodat ik ze aan het einde van de dag weer mee kan nemen als ik wil. Dat laat ik deelnemers van mijn groepen ook altijd doen aan het begin van elke trainingsdag. Werkt prima!” 

De sauna als moment om te ontspannen

Een van Sylvia’s favoriete ontspanningsactiviteiten is de sauna. “Het allerfijnste vind ik gewoon maar een beetje op mijn rug liggen drijven op het water,” zegt ze. Water heeft een natuurlijke kalmerende werking op ons lichaam en geest, en drijven kan ons helpen om volledig te ontspannen en los te laten.

Tip 1: Overweeg om regelmatig een bezoek aan de sauna of een zwembad te brengen. Dit kan helpen om je spieren te ontspannen en je geest tot rust te brengen. Zelfs een bad nemen thuis kan een vergelijkbaar effect hebben.

Modelleren: de dame die drijft

Als het je niet lukt om te ontspannen en je kent iemand die dit wél goed onder de knie heeft, vraag diegene dan om te vertellen wat hij of zij specifiek doet (of niet doet) om in die ontspannen toestand te komen. Vroeger lukte het mij bijvoorbeeld niet om ontspannen op mijn rug te drijven in het water, omdat mijn benen dan altijd naar de bodem zakten. Maar een paar jaar geleden zag ik een dame heerlijk drijven en toen heb ik gevraagd of ik haar mocht modelleren. Sindsdien is dat mijn favoriete activiteit bij uitstek voor diepe ontspanning.

Helemaal in een andere wereld

In tegenstelling tot Sylvia, die ontspanning vindt in het water, creëert operationeel directeur Bianca rust via actie en avontuur. “Zeker als de zon schijnt, geeft een dag in een pretpark me echt plezier en ontspanning. Het geluid van de achtbanen die voorbij suizen, de vrolijke muziek uit de luidsprekers, en de mooie aankleding in verschillende thema’s,” vertelt ze enthousiast.

Bianca geniet er enorm van om samen met haar vier kinderen en haar man het pretpark te verkennen. “Wanneer ik omringd ben door mijn gezin, ervaar ik een rust en tevredenheid die voor mij onbetaalbaar is. We maken grapjes, doen gek, we lachen, en zijn echt in verbinding. Zeker nu de oudste kinderen uitvliegen, zijn deze momenten voor mij heel waardevol.” Hoewel een dag in het pretpark fysiek vermoeiend kan zijn, vindt Bianca het mentaal juist heel ontspannend. “En dan even een avondje met de voetjes omhoog, en hup, dat lijf kan er ook wel weer tegenaan,” lacht ze.

Ontspanning is voor mij speelsheid en het liefst even helemaal in een andere wereld stappen. Ik wil eropuit, dingen ondernemen die ik thuis in mijn drukke leven zelden doe. – Bianca Damas

Dicht bij jezelf

In de zomer vinden wij het heerlijk om dicht bij huis te blijven. Misschien zit daar wel een metafoor in: ontspanning betekent eigenlijk gewoon ‘dichtbij blijven’—bij jezelf, bij je ware natuur. De momenten en ervaringen die de trainers delen herinneren ons eraan dat echte ontspanning niet altijd ver weg hoeft te zijn of een groot evenement hoeft te zijn. Het kan juist worden gevonden in kleine, alledaagse momenten van rust en verbinding.

Ontdek je eigen weg naar ontspanning

Ontspanning is een persoonlijke reis, en wat voor de een werkt, hoeft niet voor de ander te werken. Het belangrijkste is om te experimenteren en te ontdekken wat jou helpt om echt tot rust te komen. Of het nu meditatie, tijd in de natuur, een saunabezoek of simpelweg het accepteren van wat is betreft, er is geen verkeerde manier om te ontspannen.

Antwoord op de puzzelvraag: 1. Marcel 2. Bianca 3. Alex 4. Sylvia 5. Vincent

Ontspanning is een belangrijke ‘staat van zijn’ voor een fijner en leuker leven. Bij UNLP bieden we diverse opleidingen en trainingen aan die je kunnen helpen om dieper inzicht te krijgen in jezelf en je systeem. Ontdek hoe NLP je helpt bij stressmanagement, of verdiep je in onze opleiding Familieopstellingen. En heb je al enige ervaring met persoonlijke ontwikkeling? Neem dan zeker een kijkje op de pagina van de opleiding Persoonlijk Proceswerk.