Het moderne gezinsleven kent steeds meer vormen. Samengestelde gezinnen, ook wel bekend als ‘stiefgezinnen’ of ‘patchwork families’, zijn daar een prominent voorbeeld van. Het samenkomen van meerdere familiesystemen brengt uitdagingen en dynamieken met zich mee die om speciale aandacht vragen. Voor iedereen die betrokken is bij deze gezinsdynamieken, biedt onze 2-daagse Workshop Samengestelde Systemen een mooie praktische verkenning. In dit artikel vertellen we je meer over samenkomende systemen en geven we inzicht in hoe je met deze dynamieken om kunt gaan.
Systemisch werken en familieopstellingen helpen je om patronen te doorbreken en duurzame oplossingen te vinden voor de dynamieken binnen je gezin. Je krijgt praktische tools en inzichten om conflicten te verminderen en de verbondenheid te vergroten. Door het toepassen van deze methoden, kun je een positieve impact creëren voor alle gezinsleden.
De dynamiek van samengestelde gezinnen
Een samengesteld gezin is een gezin waarvan één of beide partners kinderen heeft uit een eerdere relatie. In het dagelijks leven lopen in een samengesteld gezin dus meerdere biologische systemen door elkaar heen. Een samengesteld gezin ontstaat wanneer twee mensen, die elk kinderen uit eerdere relaties hebben, samen een nieuw gezin vormen. Dit brengt unieke uitdagingen met zich mee, zoals het navigeren door verschillende loyaliteiten, opvoedingsstijlen en verwachtingen. Het is als het samenvoegen van meerdere puzzels in één nieuw geheel.
Een gecompliceerde geschiedenis
Aan een samengesteld gezin gaat altijd een geschiedenis vooraf. De andere biologische ouder is vaak ex-partner geworden na een scheiding. Ook kan het zijn dat een biologische ouder is overleden of dat er sprake is van een donor of draagmoeder van het kind (waarbij de biologische ouder niet in de ouderrol aanwezig is in het leven van het kind). En er kunnen natuurlijk allerlei andere redenen zijn waarom een biologische ouder niet in staat is om voor het kind te zorgen zoals bij adoptie. Wat echter in alle gevallen geldt; er is altijd iets of iemand verloren gegaan of uit beeld geraakt in het systeem. Het samenleven in het nieuw samengestelde gezin valt lang niet altijd mee. Vaak is er spanning of onrust in de onderstroom omdat een samengesteld gezin is gebaseerd op verlies en rouw, bewust of onbewust.
Verscheurd door de loyaliteit en de verstrikking
In een samengesteld gezin kunnen kinderen zich verscheurd voelen tussen de loyaliteit aan hun biologische ouders en de nieuwe partner(s). Dit kan leiden tot conflicten en spanningen binnen het gezin. Het is belangrijk om deze dynamieken te erkennen en te respecteren.
Het rouw- of veranderproces wordt door iedereen anders ervaren en doorlopen. Bij kinderen wordt de pijn van de scheiding bijvoorbeeld extra voelbaar als een van de ouders weer een nieuwe relatie krijgt. De (onbewuste) droom dat ouders nog bij elkaar komen spat uiteen. En dit kan traumatisch zijn tot ver in hun volwassenheid.
De kracht van een (familie)opstelling
Met een familieopstelling kun je:
1. Erkennen wat er ‘is’;
2. Teruggeven wat nodig is;
3. Oude rekeningen vereffenen;
4. Je eigen plek innemen;
5. Meer bewustzijn creëren en dus heling voor je systeem.
Een familieopstelling laat snel en zonder veel woorden zien wat de onbewuste oorzaak is achter iemands gedrag of de gedraging van de groep. Het helpt je om patronen te doorbreken en duurzame oplossingen te vinden voor de dynamieken binnen je gezin.
Afstand creëert inzicht
In een familieopstelling ga je letterlijk afstand nemen van oude conditioneringen. Je gaat zien wat er aan de hand is en hoe je je hebt laten vormen en leiden door conditioneringen die gemaakt zijn in je opvoeding of afkomstig zijn van je familie. Door afstand te nemen, creëer je helderheid en inzicht. Je ontstijgt dan het relatief kleine systeem en gaat bewust onderdeel uitmaken van een groter systeem. Je sluit het kleine systeem niet uit, maar je ziet welke geconditioneerde beperkingen het met zich meebracht. Zodra het bewustzijn er is, kun je de beperkingen loslaten en het goede meenemen. Dat grotere systeem omvat de kleinere systemen. Deze afstand is niet hetzelfde als een dergelijke afstandelijkheid, waarbij de liefde niet meer stroomt. De kunst is om af en toe van een afstand te kunnen kijken zodat de momenten van intimiteit veel intenser in het hier-en-nu kunnen worden beleefd.
Systemisch werk en samengestelde gezinnen
Systemisch werk, zoals familieopstellingen, biedt krachtige technieken om de vaak gecompliceerde dynamieken binnen samengestelde gezinnen te begrijpen en te harmoniseren. Hier zijn enkele technieken die we tijdens de workshop zullen verkennen:
De systemische wetten
De systemische wetten zeggen:
- Iedereen hoort erbij en iedereen heeft recht op een plek. (Binding)
- Er is een volgorde en bij elke plek hoort een specifieke taak. (Volgorde)
Als deze wetten geschonden worden ontstaat er gedoe. Hoe doe je dat in een samengesteld gezin? Wat is dan de volgorde? Wie neemt welke taak op zich? En wordt alles en iedereen echt ingesloten? Wat zijn bijvoorbeeld de effecten van een echtscheiding op de loyaliteit en volgorde in het systeem? Hoe worden kinderen uitgenodigd om van hun plek te gaan? Welke effecten heeft het als je altijd de oudste bent geweest en opeens drie oudere kinderen boven je krijgt? Hoe doe je dat met Kerst als er acht opa’s en oma’s zijn om te bezoeken? Wie mag er wel of niet komen op de 18e verjaardag of diploma-uitreiking? (“Oké dan, papa wel, als hij háár maar niet meeneemt). Het is dan ook niet gek dat 60-70% van de samengestelde gezinnen het niet redt (tegenover 40-50% van de eerste huwelijken).
Wat levert de 2-daagse workshop je op?
Inzicht krijgen in wat er helpend is om meer rust te krijgen in de onderstroom van het samengestelde gezin en hoe je dit kunt toepassen in het dagelijks leven. Je leert onder andere:
- Hoe je ontspannen kunt samenzijn binnen een samengesteld gezin.
- Wat jouw plek is, als (stief)ouder.
- Hoe je de relatie met je (ex)partner en (bonus)kinderen versterkt.
- Verantwoordelijkheid te nemen voor jouw aandeel in het geheel.
Ben jij klaar om de dynamieken van samengestelde gezinnen te begrijpen en te harmoniseren? Schrijf je dan in voor onze 2-daagse Workshop Samengestelde Systemen en ontdek de kracht van systemisch werk in het bevorderen van gezinsgeluk en samenwerking.