Wat zijn de 12 archetypen van Jung? Waar komen ze vandaan en wat zijn kenmerken van ieder persoonlijkheidstype? Je vindt het allemaal in dit artikel.

Voordat we met Jung’s archetypen beginnen: wat betekent ‘archetype’?

De term ‘archetype’ vindt zijn oorsprong in het Oudgrieks. Het woord bestaat uit ‘arche’, wat ‘origineel of oud’ betekent; en ’type’, wat ‘patroon, model of type’ betekent. De gecombineerde betekenis is een “origineel patroon” waarvan alle andere gelijksoortige personen, objecten of concepten zijn afgeleid.

Hoe kwamen archetypen in het werk van Carl Jung terecht? 

De psycholoog Carl Gustav Jung gebruikte het begrip ‘archetype’ in zijn theorie van de menselijke psyche. Hij geloofde dat universele, mythische personages – archetypen – in het collectieve onbewuste van mensen over de hele wereld wonen. Archetypen vertegenwoordigen de fundamentele menselijke motieven van onze ervaring naarmate we geëvolueerd zijn. Ze roepen dan ook diepe emoties op. 

Wat zijn de 12 archetypen/persoonlijkheidstypen van Jung?

Hoewel er veel verschillende archetypen zijn, definieerde Jung twaalf primaire typen die de menselijke basismotivaties symboliseren. Elk type heeft zijn eigen set van waarden, betekenissen en persoonlijkheidskenmerken. Ook zijn de twaalf soorten archetypen verdeeld in drie sets van vier, namelijk Ego, Ziel en Zelf. De typen in elke set delen een gemeenschappelijke bron. Bijvoorbeeld: typen binnen de Ego-set zijn gedreven om ego-gedefinieerde agenda’s te vervullen. 

De meeste, zo niet alle, mensen hebben verschillende archetypen in hun persoonlijkheidsconstructie zitten. Maar over het algemeen is het zo dat er maar één archetype de neiging heeft om de persoonlijkheid te domineren. Het kan nuttig zijn om te weten welke archetypen in jezelf en in anderen zitten. Het is vooral handig om dit te weten over geliefden, vrienden en collega’s, om persoonlijk inzicht te krijgen in hun gedrag en motivaties.

De 4 ego-persoonlijkheidstypen

Archetype 1 – De Onschuldige

• Het doel van dit archetype is om gelukkig te zijn.
• De grootste angst van dit persoonlijkheidstype is: gestraft worden voor het doen van iets slechts of verkeerds.
• Zijn strategie is: de dingen goed doen.
• Zijn talent is: geloof en optimisme.
• De onschuldige staat ook bekend als: utopisch, traditionalistisch, naïef, mystiek, heilig, romantisch, dromer.

Archetype 2 – De Gewone Man

• Motto: Alle mannen en vrouwen zijn gelijk geschapen.
• Kernverlangen: verbinding maken met anderen.
• Doel: erbij horen.
• Grootste angst: je buitengesloten voelen of je onderscheiden van de menigte.
• Strategie: wees down to earth.
• Talent: realisme, empathie, gebrek aan pretentie
• De Gewone Man staat ook bekend als: de goede oude jongen, de realist, de goede buur, de stille meerderheid.

Archetype 3 – De Held

• Motto: Waar een wil is, is een weg.
• Doel: deskundig meesterschap op een manier die de wereld verbetert.
• Grootste angst: zwakte tonen, kwetsbaarheid.
• Strategie: zo sterk en competent mogelijk zijn.
• Zwakte: arrogantie
• Talent: competentie en moed.
• De held staat ook bekend als: de krijger, kruisvaarder, redder, superheld, de soldaat, drakendoder, de winnaar en de teamspeler.

Archetype 4 – De Zorggever

• Motto: Hou van je buurman als jezelf.
• Kernbegeerte: anderen beschermen en verzorgen.
• Doel: anderen helpen.
• Grootste angst: egoïsme en ondankbaarheid.
• Strategie: dingen doen voor anderen.
• Zwakte: martelaarschap en uitbuiting.
• Talent: compassie, vrijgevigheid.
• De verzorger staat ook bekend als: de heilige, altruïst, ouder, helper, supporter.

De 4 Ziel-persoonlijkheidstypen

Archetype 5 – De ontdekkingsreiziger

• Kernbegeerte: de vrijheid om te ontdekken wie je bent door het verkennen van de wereld.
• Doel: een beter, authentieker en bevredigender leven ervaren.
• Grootste angst: bekneld raken, conformiteit en innerlijke leegte.
• Strategie: reizen, nieuwe dingen zoeken en beleven, aan verveling ontsnappen.
• Zwakte: doelloos rondzwerven, een ‘misfit’ worden.
• Talent: autonomie, ambitie, trouw zijn aan de ziel.
• De ontdekkingsreiziger staat ook bekend als: de zoeker, zwerver, individualist, bedevaartganger.

Archetype 6 – De Rebel

• Motto: De regels zijn er om gebroken te worden.
• Doel: omverwerpen wat niet werkt.
• Grootste angst: machteloos of ineffectief zijn.
• Strategie: verstoren, vernietigen of choqueren.
• Zwakte: oversteken naar de duistere kant, misdaad

Archetype 7 – De Minnaar

• Kerngedachte: intimiteit en ervaring.
• Doel: een relatie hebben met mensen waar je van houdt.
• Grootste angst: alleen zijn, een muurbloem worden, ongewenst zijn, onbemind zijn.
• Strategie: steeds meer fysiek en emotioneel aantrekkelijk worden.
• Talent: passie, dankbaarheid, waardering en toewijding.
• De Minnaar staat ook bekend als: de partner, vriend, intiem, enthousiast, sensualist, echtgenoot, team-bouwer.

Archetype 8 – De Schepper

• Kernverlangen: dingen van blijvende waarde creëren.
• Doel: een visie realiseren.
• Strategie: artistieke controle en vaardigheid ontwikkelen.
• Taak: cultuur creëren, eigen visie tot uitdrukking brengen.
• Zwakte: perfectionisme.
• Talent: creativiteit en verbeeldingskracht.
• De Schepper staat ook bekend als: de kunstenaar, uitvinder, vernieuwer, muzikant, schrijver of dromer.

De 4 Zelf-Persoonlijkheidstypen

Archetype 9 – De Nar

• Motto: Je leeft maar één keer.
• Kernverlangen: om in het moment te leven met vreugde en genot.
• Doel: een geweldige tijd hebben en de wereld verlichten.
• Grootste angst: je vervelen of anderen vervelen.
• Strategie: spelen, grappen maken, grappig zijn.
• Zwakte: frivoliteit, tijd verspillen.
• Talent: vreugde.
• De nar staat ook wel bekend als: de dwaas, bedrieger, grapjas, practical joker of komiek.

Archetype 10 – De Wijze

• Motto: De waarheid zal je verlossen.
• Kernverlangen: de waarheid vinden.
• Doel: intelligentie en analyse gebruiken om de wereld te begrijpen.
• Grootste angst: beduveld worden, misleid worden – of onwetendheid.
• Strategie: het zoeken naar informatie en kennis; zelfreflectie en het begrijpen van denkprocessen.
• Zwakte: kan details voor altijd bestuderen en nooit handelen.
• Talent: wijsheid, intelligentie.
• De wijsgeer staat ook bekend als: de deskundige, geleerde, detective, adviseur, denker, filosoof, academicus, onderzoeker, denker, planner, professional, mentor, leraar, beschouwend.

Archetype 11 – De Magiër

• Motto: ik laat dingen gebeuren.
• Kernverlangen: het begrijpen van de fundamentele wetten van het universum
• Doel: dromen waarmaken.
• Grootste angst: onbedoelde negatieve gevolgen.
• Strategie: een visie ontwikkelen en ermee leven.
• Zwakte: manipulatief worden.
• Talent: het vinden van win-win oplossingen.
• De Magiër staat ook bekend als: de ziener, katalysator, uitvinder, charismatisch leider, sjamaan, genezer, medicijnman.

 Archetype 12 – De Heerser

• Kernbegeerte: controle.
• Doel: een welvarend, succesvol gezin of gemeenschap creëren.
• Grootste angst: chaos, omvergeworpen worden.
• Zwakte: autoritair zijn, niet kunnen delegeren.
• Talent: verantwoordelijkheid, leiderschap.
• De Heerser staat ook bekend als: de baas, leider, aristocraat, koningin, koningin, politicus, rolmodel, manager of administrateur.

Dit waren de 12 persoonlijkheidstypen, oftewel archetypen van Jung.

Het archetypische concept van “de onschuldige” heeft specifieke persoonlijkheidskenmerken en eigenschappen geassocieerd met het idee van onschuld en puurheid. Hier zijn enkele van de persoonlijkheidskenmerken die vaak worden geassocieerd met “de onschuldige man”:

• Puurheid en eenvoud: “De onschuldige” staat bekend om zijn pure en eenvoudige kijk op de wereld. Ze zien de wereld vaak als onschuldig en goed, zonder verborgen agenda’s of slechtheid.
• Optimisme: Ze hebben de neiging om optimistisch te zijn en geloven in het goede in mensen en situaties. Ze kunnen geneigd zijn om moeilijkheden te zien als tijdelijke obstakels die uiteindelijk worden overwonnen.
• Vertrouwen: “De onschuldige” heeft vaak een sterk vertrouwen in anderen en kan soms naïef zijn in hun bereidheid om anderen het voordeel van de twijfel te geven.
• Speelsheid: Ze hebben vaak een speelse en kinderlijke kant, waardoor ze genieten van eenvoudige pleziertjes en onbekommerd plezier.
• Gevoeligheid: “De onschuldige” kan gevoelig zijn voor de wereld om hen heen en de pijn van anderen voelen op een diepgaande manier. Ze hebben de neiging om empathisch te zijn.
• Terughoudendheid: Ze vermijden vaak risicovolle of controversiële situaties en geven de voorkeur aan een veilige en beschermde omgeving.

Het archetypische concept van “de minnaar” heeft specifieke persoonlijkheidskenmerken en eigenschappen geassocieerd met passie, verlangen en emotionele intensiteit. Hier zijn enkele van de persoonlijkheidskenmerken die vaak worden geassocieerd met “de minnaar”:

• Passie: “De minnaar” is intens gepassioneerd en toegewijd, zowel in romantische relaties als in andere aspecten van het leven. Ze ervaren emoties diep en op een levendige manier.
• Verlangen naar verbinding: Ze verlangen naar diepe emotionele verbindingen met anderen en kunnen intens betrokken zijn bij relaties. Ze hechten veel waarde aan intimiteit en nauwe banden.
• Sensualiteit: “De minnaar” heeft vaak een sterke waardering voor zintuiglijke ervaringen en geniet van fysieke aanraking, schoonheid en genot.
• Creativiteit: Ze hebben vaak een creatieve en kunstzinnige kant, en hun passie kan zich manifesteren in kunst, muziek of andere expressieve vormen.
• Risiconeming: Soms zijn “de minnaars” bereid om risico’s te nemen voor de liefde en passie. Ze kunnen impulsief zijn in hun zoektocht naar emotionele vervulling.
• Emotionele ups en downs: Vanwege hun intense emoties kunnen ze ook gevoelig zijn voor emotionele ups en downs, wat soms tot turbulentie in relaties kan leiden.

Het concept van “de gewone man” is een archetype dat is geïdentificeerd door Carl Jung in de analytische psychologie. Het vertegenwoordigt een bepaald type persoonlijkheid met specifieke kenmerken en eigenschappen. Houd er rekening mee dat niet alle mensen perfect in dit archetype passen, en individuen kunnen een mix van verschillende archetypen hebben. Toch worden hier enkele veelvoorkomende persoonlijkheidskenmerken geassocieerd met “de gewone man”:

• Conventioneel: De “gewone man” heeft de neiging om conventioneel te denken en te handelen. Ze volgen vaak maatschappelijke normen en waarden en hechten waarde aan traditionele manieren van leven.
• Praktisch: Ze zijn meestal praktisch ingesteld en richten zich op dagelijkse taken en verantwoordelijkheden. Ze hebben de neiging om niet te veel te filosoferen of diep na te denken over abstracte concepten.
• Behoudend: “De gewone man” heeft de neiging om vast te houden aan bekende en vertrouwde routines en vermijdt vaak risicovolle of ongebruikelijke situaties.
• Gemeenschapsgericht: Ze hechten waarde aan gemeenschap en familiebanden en hebben vaak sterke sociale verbindingen. Ze zijn vaak betrokken bij hun lokale gemeenschap.
• Gezagsgetrouw: Ze respecteren vaak autoriteiten en regels en volgen deze trouw op.
• Minder behoefte aan individuele expressie: In vergelijking met sommige andere persoonlijkheidstypen hebben “gewone mensen” meestal minder behoefte aan zelfexpressie en individualiteit.