Met je familie blijf je, of je het wilt of niet, altijd verbonden. Ongewild en vaak met de beste bedoelingen worden positieve en negatieve patronen, functionele en niet-functionele gedragspatronen van generatie op generatie doorgegeven. Het leven met al zijn verstrikkingen vraagt eerst om in te zoomen op je systeem om daarna uit te zoomen tot het grotere plaatje. Hier komt mindset om de hoek kijken. In dit artikel deel ik een aantal effectieve manieren om een systemische mindset bij jezelf te ontwikkelen voor meer vrijheid in je dagelijkse leven.
Een systemische mindset ligt ten grondslag aan de inzichten die je verkrijgt bij het doen van systemisch werk zoals familieopstellingen. Hoe groter je systeem wordt, hoe groter je bewustzijn groeit. Niet alleen door een opstelling te ‘ondergaan’ maar ook door het bijwonen en observeren ervan, in de meta-positie, leer je het vak echt begrijpen. Veel situaties die ik in mijn boek aanhaal maar ook tijdens trainingen oefenvoorbeelden zijn, komen dan ook uit de opstellingen die ik ooit heb bijgewoond. De nieuwsgierige wetenschapper in mij wilde weten hoe dit ‘schouwspel’ tussen de cliënt, de opsteller en zogenoemde representanten werkt.
Systemische mindset: wat is het?
Om het niveau van mindset bij familieopstellingen te begrijpen, is het eerst handig om te weten wat er bedoeld wordt met ‘mindset’. Mindset is niets anders dan jouw overtuiging over de ontwikkelbaarheid van je vaardigheden en capaciteiten. Iedereen heeft een mindset. Familieopstellingen gaan over het zogeheten ‘lege midden’. Dit is de plek waar we niets weten en daardoor openstaan voor alles. Het is een houding en een manier van kijken die tijdens systemisch werk essentieel is, net als in het dagelijks leven.
Word je bewust van de onderstroom
“De golven zijn de dagen, de dagen van het jaar. En het lijkt of zij vertellen hoe het ons vergaat. Maar de onderstroom die niemand ziet, bepaalt de richting op elk gebied.” -Stef Bos
Ik ben enorm fan van Stef Bos. Zijn teksten zitten vol met verborgen systemische wijsheden. Hier zingt hij over ‘de onderstroom’, die de richting bepaalt op elk gebied. Systemische invloeden kunnen enorm van invloed zijn. Ga maar na, herken je het gevoel dat je ergens mee zit en dat – wat je er ook mee doet – je dit gevoel maar niet kwijtraakt? Het kan zijn dat het op onbewust niveau te maken heeft met je familiegeschiedenis of jouw systeem van herkomst, en dit is een systemische verstrikking. Soms kan iemand zich een leven lang vasthouden aan gevoelens en gedragingen, die in sommige gevallen niet eens van hemzelf zijn. Ieder gedrag kunnen we herleiden tot de oorsprong. Kun je loskomen van systemische verstrikking? Het antwoord is: ja.
Een familieopstelling kan de puzzel afmaken
Toen ik als vijftienjarige naar de lokale bibliotheek ging om te lezen over persoonlijke ontwikkeling en even later NLP ontdekte, kwam ik erachter hoe communicatie werkt, waarom mensen het zo lastig vinden om te veranderen en hoe je vastgeroeste patronen kunt ombuigen. Een van de fascinerende onderwerpen waarover ik las was het onderbewuste en hoe krachtig dit onder de radar opereert. Toch ontbrak er iets voor mijn gevoel, maar ik kon er de vinger niet op leggen. Toen ik jaren later als begin twintiger eenmaal mijn eerste familieopstelling bijwoonde leek het alsof de puzzelstukjes bij elkaar werden gelegd. Vanaf dat moment ontdekte ik hoe allerlei onzichtbare onderstromen allesbepalend zijn geweest in mijn leven tot nu toe.
De kracht van een (familie)opstelling
Met een familieopstelling kun je:
1. Erkennen wat er ‘is’;
2. Teruggeven wat nodig is;
3. Oude rekeningen vereffenen;
4. Meer bewustzijn creëren en dus heling voor je systeem.
De ware les
Even los van dit onderwerp is de taak in je leven om je te leren overgeven aan het leven. Dat is ieders werkelijke taak en is allesbepalend voor hoe je je voelt, hoe je denkt en wat je doet. Sommige mensen besluiten niet mee te doen aan het leven omdat het allemaal zinloos is; ze blijven uit het water. Dit werkt niet omdat je dan aan de zijkant staat van het leven. Anderen gaan ertegen vechten in de hoop dat ze de onderstroom kunnen veranderen. Dit werkt ook niet. De kunst van het leven is om ermee in lijn te komen. Niet te vechten, niet op te geven, maar op de stroom van het leven mee te bewegen. Dit is de ware les van familieopstellingen.
Afstand creëert inzicht
In een familieopstelling ga je letterlijk afstand nemen van oude conditioneringen. Je gaat zien wat er aan de hand is en hoe je je hebt laten vormen en leiden door conditioneringen die gemaakt zijn in je opvoeding of afkomstig zijn van je familie. Door afstand te nemen, creëer je helderheid en inzicht. Je ontstijgt dan het relatief kleine systeem en gaat bewust onderdeel uitmaken van een groter systeem. Je sluit het kleine systeem niet uit, maar je ziet welke geconditioneerde beperkingen het met zich meebracht. Zodra het bewustzijn er is kun je de beperkingen loslaten en het goede meenemen. Dat grotere systeem omvat de kleinere systemen. Deze afstand is niet hetzelfde als een dergelijke afstandelijkheid, waarbij de liefde niet meer stroomt. De kunst is om af en toe van een afstand te kunnen kijken zodat de momenten van intimiteit veel intenser in het hier-en-nu kunnen worden beleefd.
Een systemische mindset in je dagelijkse leven
Het is heel behulpzaam om een familieopstelling te doen en ook heel leuk om via onze Basisopleiding Familieopstellingen te leren hoe je deze kunt (bege)leiden. Nu je eenmaal bewustwording hebt gecreëerd over deze zaken, is het des te belangrijker om dit ook na te leven in het dagelijkse. Hieronder volgen vier tips hoe je heling aanbrengt in jouw systeem en je omgeving.
- Breng tijd door in de natuur
Wanneer we te veel zijn gericht op een probleem kan er een tunnelvisie ontstaan. We zien alleen nog maar het probleem en niet meer dan dat. Wat je jezelf wilt aanleren is om van een afstand naar problemen, situaties of uitdagingen te kijken. De natuur is bij uitstek een plek waarin je ervaart hoe alles met elkaar is verbonden en onderdeel uitmaakt van een groter geheel.
2. Grond jezelf
Familieopstellingen geven je een kans om de naakte waarheid te zien. Zonder verhaal, waardeoordeel, oplossingen of interpretatie. Uit het hoofd en in je lichaam. Om de gronding bij jezelf te stimuleren is het goed om te gaan wandelen, hardlopen, dansen of koud te douchen. Het zorgt er allemaal voor dat je steviger op je plek staat in het systeem en de feiten kunt zien zoals ze zijn.
3. Adem
Familieopstellingen gaan over het vergroten van je bewustzijn. Door beter adem te halen verruim je je bewustzijn, worden vastzittende emoties losgemaakt en ga je meer uit je hoofd en meer in je lichaam. Het regelmatig oefenen van ademhalingstechnieken is een goede manier om het effect van familieopstellingen te versterken.
4. Mediteer
Familieopstellingen en meditatie zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Beide gaan over vertragen, het vergroten van het bewustzijn en het zien van de realiteit. Los van invulling, perceptie en oordeel.
Op zoek naar het grotere geheel
In een familieopstelling lossen we niet het probleem op waar de cliënt voor komt. Althans, niet in directe zin. We brengen de cliënt in contact met het leven door te onderzoeken hoe het probleem verband houdt met het grotere geheel. Het probleem waar de cliënt mee komt wordt irrelevant en is slechts een oppervlakkig symptoom. Dat is slechts het verhaal. Wat we willen ontdekken is hoe en waar er een verstoring is opgetreden in de systemische basiswetten van binding, balans en ordening. Wat is er gebeurd waardoor liefde niet meer vrij stroomt?
Beweging in het systeem
De essentie van iedere familieopstelling is om je cliënt(en) verbonden te laten raken met het systemische veld. Dat is de eerste en laatste stap. Zodra dat gebeurt komt het systeem in beweging en treden er verschuivingen op. De representanten gaan zich verplaatsen en de systemische wetten kunnen zich herstellen. And that’s where the magic happens.
Ben jij enthousiast en geïnteresseerd om het principe van systemisch werk te demystificeren? Wil jij weten hoe hoe jij een systeem effectief in beweging zet en leren hoe je een familieopstelling leidt? Dan is de Basisopleiding Familieopstellingen misschien iets voor jou.