Het veranderen van onze gewoontes is één van de grootste uitdagingen op het gebied van persoonlijke ontwikkeling. We willen heel graag af van die slechte gewoontes die ons tegenhouden. Want wat zou het prachtig zijn als wij vanaf nu alleen nog maar gezond zouden gaan leven, toch? Zoals je waarschijnlijk wel weet, is het veranderen van gewoontes niet altijd even makkelijk. Gedragsverandering gaat niet vanzelf… Hoe komt het nou dat wij het zo lastig vinden om te veranderen wat wij altijd deden? En zijn er manieren om goede gewoontes aan te leren? In dit artikel leer je wat je moet weten om de baas te worden over jouw gewoontes.
Wat zijn gewoontes?
Om te beginnen is het misschien wel goed om te kijken naar wat gewoontes nou eigenlijk zijn. Gewoontes kun je zien als sterke verbindingen in jouw brein, als een pad dat al vele malen belopen is. Hoe vaker je dingen keer op keer doet, hoe makkelijker het pad te begaan is en des te minder energie het je hersenen kost. Wie bekend is met het fenomeen olifantenpaadjes, komt dat misschien wel bekend voor. Het is dan ook logisch dat onze hersenen gebruik maken van deze verbindingen, want stel je eens voor dat je bij alles wat je doet zou moeten nadenken… Hoe zou het zijn als elke keer dat jij je tandenpoetst, jij je weer moet concentreren op die beweging van het poetsen. Elke keer dat je naar je werk fietst, moet je de route opnieuw bekijken… En hoe fijn is het bijvoorbeeld dat als jij je partner ziet, je niet elke keer hoeft te scannen of die persoon veilig is of niet? Dat zou vermoeiend zijn, hè?
Daarom is het is ook vaak makkelijker om de ‘weg van de minste weerstand’ te nemen dan om iets compleet anders te doen. Het veranderen van hardnekkige gewoontes vergt dan ook een nodige portie discipline. Je hebt dus een geheel nieuw pad aan te leggen in je brein, voordat het de weg van de minste weerstand aflegt. Zeker als je een nieuwe gewoonte wilt implementeren die in strijd is met een oude en “slechte” kan het een behoorlijke uitdaging zijn.
En vaak is dat nieuwe pad banen een stap zetten in het onbekende, een stap zetten naar datgene je nog niet weet. NLP Master Trainer Alex Vaassen vertelt hier alles over tijdens zijn inspiratiewebinar ‘Leren is Niet-Weten’, die via je hier nog terug kunt kijken.
Waarom bestaan “slechte” gewoontes en hoe kun je ermee omgaan?
Of je nu rookt, te weinig in beweging bent of altijd maar dingen uitstelt: ‘slechte’ gewoontes maken ons over het algemeen geen beter mens… Toch zijn lang niet alle ‘slechte’ gewoontes voor iedereen slecht. Het is belangrijk om te begrijpen dat bij het labelen van een gewoonte als “goed” of “slecht”, het om jouw eigen perceptie gaat. Iets dat voor jou een slechte gewoonte is, kan voor een andere een heerlijk self-care momentje zijn. Neem bijvoorbeeld uitslapen. Voor de één kan uitslapen betekenen dat hij of zij het werken aan een groter doel uitstelt; lui is of altijd te laat komt op afspraken. Voor iemand anders kan uitslapen betekenen dat diegene de nodige nachtrust pakt, waar hij of zij al zo lang naar verlangt.
Iets dat op de korte termijn fijn voor je is, kan in sommige gevallen echter op lange termijn pijn veroorzaken. Denk maar een terug aan een tijd dat je een nieuw doel hebt gesteld. Ging het bereiken van het nieuwe doel je makkelijk af zonder daarvoor iets te hoeven laten? Waarschijnlijk niet. Als jij bijvoorbeeld afvallen als doel hebt en je normaal gesproken elke avond een chocolaatje eet, dan komt dat chocolaatje letterlijk tussen jou en je doel in te staan. Terwijl in andere gevallen het chocolaatje ook juist de beloning (check tip 5 onderaan de blog) kan zijn voor een hele week juist wél gezond eten.
Wanneer je, om het voorbeeld van hierboven er nog even bij te pakken, zowel aan je doelen wilt werken als genoeg nachtrust pakken, kan het gebeuren dat je te maken krijgt met een intern conflict. Als je bekend bent met de visuals squash van NLP dan weet je dat je te maken hebt met twee conflicterende delen. Ondanks dat de twee delen lijnrecht tegenover elkaar staan, willen beide delen in feite hetzelfde, namelijk; de hogere intentie van goed voor jezelf zorgen. Beide kanten (uitslapen en aan je doelen werken) hebben hun kracht en waarde in jouw leven. Het gaat erom dat jij beide kanten benut en samen kunt brengen tot iets moois en evenwichtigs.
Wees dus bewust van welke waarde gewoontes toevoegen in jouw leven. Het is aan jou om te bepalen of een gewoonte nog waarde heeft in jouw leven. En als jij bewust kiest om afscheid te nemen van een “slechte” gewoonte? Dan kan dat ook! In de volgende alinea vertel ik je hoe..
Hoe programmeer je goede gewoontes?
Er zijn talloze onderzoeken gedaan naar hoe wij op de beste manier goede gewoontes kunnen programmeren. Vanuit vernieuwende inzichten uit de neurowetenschap ga je in de NLP Practitioner uitgebreid aan de slag met jouw gewoontes en patronen. Om je alvast een voorproefje te geven van één van de technieken die je daar leert, wil ik het met jullie hebben over de Dickens-techniek. De Dickens-techniek is een NLP-techniek gebaseerd op het pijn/plezier-principe, eigenlijk het begin van al het veranderen van gewoontes. Want wat als de pijn niet groot genoeg is om vaarwel te zeggen tegen een oude gewoonte? Of wat als je met een verandering niets aan plezier zou kunnen winnen? Dan kun je die oude gewoonte net zo goed behouden.
Om erachter te komen wat en hoe groot jouw pijn of plezier is, kun je de Dickensstrategie toepassen. Aan de hand van deze techniek kun je vervolgens, als de pijn groot genoeg is, je gaan focussen op wat je wél wilt. Bedenk wat je wil, maak het concreet en schrijf het op. In plaats van abstracte beschrijvingen van je doelen te maken, helpt het concreter maken je om hier echt naartoe te werken. De meeste mensen zijn geneigd om doelen abstract te houden, iets dat ervoor zorgt dat je niets concreet hebt om naartoe te werken. Ook zijn we vaak geneigd om te kijken naar wat wij niet willen. Een klein verschil in woorden kan, zoals wij geleerd hebben in het artikel over De Kracht van Taal, een grote invloed hebben of wij iets wel of niet doen.
Oefening: Weet jij wat je wél wilt? Wil jij meer verbinding? Wil jij je beter kunnen uitten? Wil jij dingen die jij je hebt voorgenomen gelijk doen? Neem 5 minuten de tijd en schrijf op wat je wél wilt en hoe je op dit moment al een eerste stap in de goede richting kan zetten?
Het belang van het ‘WAAROM’ bij het veranderen van gewoontes
Iets anders dat je kunt doen is kijken naar het ‘waarom’ of de ‘intentie’ van de gedragsverandering die je wilt creëren. Eén van de dingen die je namelijk kunt doen om goede gewoontes makkelijker en langer vol te houden, is dingen met de juiste intentie te doen. Simon Sinek heeft het in zijn bekende boek ‘Start with the why’ over het verschil tussen jouw ‘wat’, ‘hoe’ en ‘waarom’. Ook Jay Shetty legt in zijn boek ‘Denk als een Monnik’ uit, dat het hebben van de juiste ‘waarom’ cruciaal is in de motivatie voor gedragsverandering. Als de ware reden achter het leren van jouw nieuwe gewoonte groot genoeg is, dan zal verandering een stuk makkelijker zijn.
Een goede gewoonte kan bijvoorbeeld zijn ‘meer contact hebben met de mensen die mij lief zijn’. Een mooi doel en prachtig als je dat kunt implementeren in jouw leven. Maar waarom wil je dat? Wat is de intentie erachter? Een voorbeeld van een intentie zou kunnen zijn ‘zodat ik meer kan doen voor anderen‘. Maar is dat wel jouw ware intentie? Is dat jouw ‘Waarom’ achter jouw ‘Waarom’ (wat dit precies betekent legt Jay Shetty uit in zijn boek). Misschien is jouw ware intentie wel: ‘Meer tijd doorbrengen met degene om wie ik geef zodat ik ze niet kwijt raak en eenzaam ben’. Geen van deze intenties is goed of fout, voor iedereen kan het namelijk anders zijn.
10 bonustips om thuis aan de slag te gaan en de baas te worden over jouw gewoontes
Met de kennis van het pijn/plezier-principe, de Dickens-techniek en het weten van jouw ‘Why’ of ‘Intentie’, is het tijd om de aan de slag te gaan en actie te ondernemen. We willen je natuurlijk graag op weg helpen en daarom hebben wij als afsluiter hieronder 10 korte bonustips samengesteld waarmee jij direct aan de slag kunt gaan om de baas te worden over jouw gewoontes.
- Start met een kleine eerste stap
- Spreek met jezelf een periode af
- Voorkom verleiding
- Schrijf het op of maak een vision board
- Beloon jezelf
- Voel de pijn
- Weet wat er te halen valt
- Wees voorbereid op mindere dagen
- Maak gebruik van jouw hulpbronnen
- Verander jouw omgeving
1. Start met een kleine stap
Begin met het zetten van kleine stapjes. Als jij op dit moment moeite hebt met 100 meter hardlopen, dan is het doel om over 6 maanden een marathon te lopen misschien wel iets te groot. Begin met het zetten van kleine stapjes om te voorkomen dat je snel gedemotiveerd raakt. Wat is de kleinste verandering van gewoonte die jij vandaag al kan zetten naar jouw doel?
2. Spreek met jezelf een periode af
Als jij een gewoonte wilt aanleren of afleren, spreek dan met jezelf een periode af die je in eerste instantie aan wilt houden. Doe bijvoorbeeld een 30 dagen Challenge. Hoe lang het precies duurt om een gewoonte te veranderen, verschilt de wetenschap nog wel eens van mening over. En zoals wij vanuit de NLP weten zijn er natuurlijk technieken waarmee je directe verandering kunt bewerkstelligen in jou leven, maar daar leer je in de NLP Practitioner meer over.
3. Voorkom verleiding
Als je wilt stoppen met roken, zal dat een stuk makkelijker gaan als je niet continue een pakje sigaretten voor je hebt liggen. Als jij gezonder wilt eten, dan helpt het als je geen junkfood in huis hebt liggen. Maak de verleiding daarom zo klein mogelijk, zodat het makkelijker wordt om niet aan de verleiding te voldoen.
4. Schrijf het op of maak een vision board
Als jij jouw doelen opschrijft of zichtbaar maakt door middel van een vision board, dan maak je ze concreet. Iets bedenken is leuk, maar het is vaak niet genoeg om echte verandering teweeg te brengen. Maak het daarom “fysiek” en herinner jezelf er continu aan dat je dit met jezelf hebt afgesproken.
5. Beloon jezelf
Beloon jezelf als het veranderen van gewoontes goed gaat. Als jij bijvoorbeeld gezonder wilt eten en je eet zes dagen super goed, is het echt niet erg als je de zevende dag een iets minder gezonde maaltijd eet. Wat super goed werkt is om van te voren de beloning te bepalen. Dus bijvoorbeeld in het geval van voeding: als ik mij 6 dagen aan mijn voedingsschema hou, dan mag ik op de 7de dag een pizza eten.
6. Voel de pijn
Maak de pijn van iets niet behalen groot genoeg. Als de pijn voor jou groot genoeg is, zul je veranderen. Iets wat ik zelf regelmatig doe (en mensen verklaren mij wel eens voor gek ;)), is de pijn groot maken door geld te geven aan een vriend(in). Als ik iets wil doen waar ik misschien een tikkeltje motivatie bij nodig heb, geef ik hem of haar bijvoorbeeld €100. Als ik mijn doel dan niet behaal, mag hij of zij die €100 houden. Geloof mij maar als ik dan zeg dat ik er dan alles aan zal doen om mijn doel te behalen.
7. Weet wat er te halen valt
Maak het plezier groot genoeg. Net zoals de pijn groter maken, kan ook het plezier groter maken helpen. Gezonder willen leven is iets dat bijna iedereen wel voor ogen heeft, maar is bijvoorbeeld nog best wel vaag en abstract. Het directe resultaat is niet duidelijk zichtbaar. Meer energie hebben om vol overgave met jouw kinderen te kunnen sporten, is bijvoorbeeld wel concreet en een groot plezier. En als jij weet welke stemming jij wilt ervaren als je je doel hebt behaald, zal dit daarnaast ook extra motiverend werken omdat je de positieve stemming als eens hebt ervaren en dus weet hoe het voelt.
8. Wees voorbereid op mindere dagen
Helaas maar waar: er zullen minder dagen zijn. Als je hier van tevoren rekening mee houdt kun je je hier makkelijker overheen zetten, dan wanneer het als een totale verrassing komt. Wees ook lief voor jezelf en herinner jezelf aan de goede dagen die je hebt gehad. Als jij daarmee een positieve stemming kunt creëren, zal je de mindere dagen makkelijker van je af kunnen laten glijden.
9. Maak gebruik van jouw hulpbronnen
Zorg dat iemand jou helpt bij het bereiken van jouw doelen. Als jij bijvoorbeeld minder wilt overwerken, vertel dit dan aan jouw collega’s. Grote kans dat zij jou hierin willen ondersteunen en je herinneren als je geneigd bent om weer eens te lang door te gaan aan die ene taak.
10. Verander je omgeving
Het is een cliché, maar jij bent het gemiddelde van de vijf mensen met wie je het meeste omgaat. Als jij omgaat met mensen die allemaal gezond leven, zal dat voor jou ook een stuk makkelijker zijn. Als jij omgaat met mensen die elke dag in de McDonald’s zitten, zal jij waarschijnlijk daar ook regelmatig komen.
Welke gewoonte wil jij loslaten en wat is de eerste stap die jij daarbij morgen gaat zetten? Laat het ons weten! Als het je leuk lijkt om meer tools zoals de Dickens-techniek te ontvangen en om verder aan de slag te gaan met jouw gewoontes, zou een eerste kleine stap kunnen zijn om een gratis NLP-informatieavond te bezoeken. Bekijk wanneer jij de stap naar jouw droomleven kunt zetten via: https://unlp.nl/kennismaken/informatieavonden/
