Je hebt een druk leven. Je rent van hot naar her en soms lijkt het alsof je vooral bezig bent met brandjes blussen. Hoe fijn zou het zijn als je een aantal simpele uitgangspunten hebt die houvast geven?
NLP-vooronderstellingen vormen het fundament van iedere coaching, training of persoonlijke interventie. Ze ondersteunen de structuur van de NLP methodologie: attitude, tools en technieken.
De NLP-vooronderstellingen zijn geen dogma’s of harde waarheden. Het zijn praktische ideeën die je helpen anders naar situaties te kijken. Het zijn uitgangspunten die je kunt aannemen om te ontdekken wat ze je opleveren.
Zoals ik het in mijn boek Coach jezelf met NLP noem: de NLP vooronderstellingen zijn het cement van het NLP-huis. Zonder cement vallen de stenen uit elkaar: losse technieken, een beetje theorie, een tool hier en daar. Met cement daarentegen bouw je een stevig, leefbaar en warm huis waarin je privé én op je werk met meer rust, flexibiliteit en plezier kunt functioneren.
Oftewel: pas wanneer de NLP vooronderstellingen stevig tussen de stenen zitten, krijg je een solide, flexibel én leefbaar huis.
Cement in je leven
Zie jouw communicatie, gedrag en keuzes als een huis in aanbouw:
- De fundering zijn je waarden en overtuigingen.
- De muren zijn je vaardigheden, rollen en verantwoordelijkheden.
- Het dak is je visie, dromen en doelen.
Zonder cement blijft het huis instabiel. De NLP-vooronderstellingen zijn dat cement. Ze zorgen dat de stenen samen een stevig geheel vormen. Het mooie? Cement is buigzaam tijdens het leggen, maar wordt sterk wanneer het eenmaal droogt. Zo is het ook met de vooronderstellingen: in het begin voelt het onwennig om ernaar te leven, maar na verloop van tijd geven ze je stevigheid én flexibiliteit.
Een aantal NLP-vooronderstellingen in je dagelijks leven (met voorbeelden)
1. De kaart is niet het gebied
We reageren niet op de werkelijkheid zelf, maar op onze interpretatie ervan.
Privé: Je partner komt ’s avonds laat thuis en zegt kortaf “ik heb geen zin in praten.” Jouw kaart: “Hij is boos op mij.” Zijn kaart: “Ik ben kapot van die meeting en wil even ontprikkelen.” Wanneer je dit beseft, ontstaat ruimte voor begrip in plaats van ruzie.
Werk: Een collega reageert lauw op je idee in een vergadering. Jouw interpretatie: “Hij vindt het slecht.” Maar misschien is hij met zijn hoofd bij een deadline. Door de vooronderstelling te hanteren, check je zijn kaart in plaats van te blijven hangen in je eigen.
2. Gedrag heeft altijd een positieve intentie
Mensen doen wat ze doen omdat het hen op dat moment iets oplevert.
Privé: Je puberdochter schreeuwt dat ze geen zin heeft in school. Irritant? Ja. Maar de positieve intentie: ze probeert autonomie te ervaren, of stress te vermijden. Vanuit dit perspectief kun je beter in gesprek gaan..
Werk: Die collega die altijd beren op de weg ziet? Zijn intentie is waarschijnlijk: “Ik wil kwaliteit en zekerheid garanderen.” Als je dat erkent, kun je samen zijn zorg inzetten in plaats van je eraan te ergeren.
3. Je kunt niet niet communiceren
Alles wat je doet (of juist niet doet) is communicatie.
Privé: Je zwijgt tijdens het avondeten. Voor jou gewoon stilte, maar je zoon denkt: “Papa is boos.” Bewustzijn hiervan helpt je duidelijker te zijn.
Werk: Je zegt tegen een klant: “Dat komt helemaal goed,” maar ondertussen rol je met je ogen. Je woorden en je lichaam spreken elkaar tegen. De vooronderstelling leert je: congruentie is cruciaal.
4. Als iets niet werkt, doe iets anders
Blijf niet hangen in een aanpak die niet werkt.
Privé: Je kind treuzelt elke ochtend met aankleden. Je hebt al honderd keer geroepen: “Schiet nou eens op!” Het werkt niet. Dus probeer je het anders: zet een muziekje op en maak er een wedstrijdje van. Ineens loopt het wél.
Werk: Je team reageert niet op jouw lange mails. Je kunt blijven tikken, of je probeert iets anders: een korte voice-note of een energieke stand-up.
5. De persoon met de meeste flexibiliteit heeft de meeste invloed
Wie zich het meest kan aanpassen, bepaalt de flow.
Privé: Jullie willen op vakantie. Jij Italië, je partner Frankrijk. Degene die flexibel zoekt naar “een camping net over de grens, met Italiaanse sfeer en Franse wijn” creëert de win-win.
Werk: Tijdens een lastig gesprek met een klant merk je dat je flexibiliteit (rustig blijven, humor inzetten, andere invalshoek zoeken) bepaalt hoe het gesprek afloopt en vaak in jouw voordeel.
6. Iedereen beschikt over de hulpbronnen die nodig zijn (of kan ze vinden)
Mensen hebben (bewust of onbewust) altijd de mogelijkheden om verandering te realiseren.
Privé: Je zoon zegt: “Ik kan dit echt niet!” – met zijn wiskunde. Jij herinnert hem eraan dat hij ook ooit zei dat hij niet kon fietsen… en dat kan hij nu zonder nadenken. De hulpbron “doorzetten” had hij al, alleen vergeten.
Werk: Een teamlid ziet een presentatie niet zitten. Jij helpt haar terug te denken aan eerdere momenten waarop ze tóch goed presenteerde. De hulpbronnen (lef, voorbereiding, humor) zitten er al.
7. Lichaam en geest zijn één systeem
Een verandering in het lichaam beïnvloedt de geest en andersom.
Privé: Je voelt je somber en besluit tóch te gaan wandelen. Na 20 minuten bewegen merk je dat je stemming lichter wordt.
Werk: Je merkt stress bij je team en kiest ervoor de meeting te starten met een korte ademhalingsoefening. Het effect: meer focus en rust in de groep.
8. De betekenis van je communicatie is de reactie die je krijgt
Niet wat jij bedoelt, maar hoe de ander reageert, bepaalt de betekenis.
Privé: Je zegt tegen je dochter: “Doe rustig.” Jij bedoelt “relax,” maar zij hoort “je bent te druk.” Haar boze reactie leert je: ik moet het anders zeggen.
Werk: Jij mailt: “Kun je dit z.s.m. aanleveren?” De ander leest “paniek!” terwijl jij gewoon efficiënt wilde zijn. Zijn reactie vraagt om helderder taalgebruik.
9. Het verleden bepaalt niet de toekomst
Wat ooit waar was, hoeft niet meer te gelden.
Privé: Je zei altijd: “Ik ben echt geen sporter.” Nu ontdek je dat je yoga heerlijk vindt. Je verleden hoeft je toekomst niet te beperken.
Werk: Je collega heeft ooit een slechte ervaring met presenteren. In de Master Practitioner leert hij: die ene ervaring zegt niets over zijn potentieel nu.
10. Als je één onderdeel van een systeem verandert, verandert het geheel
Alles hangt samen.
Privé: Jij begint ’s ochtends rustiger (geen telefoon in bed). Je merkt dat je kinderen daardoor ook minder gehaast worden aan de ontbijttafel.
Werk: Je besluit vergaderingen 15 minuten korter te maken. Het hele team ervaart meer energie en focus in de rest van de dag.
Van theorie naar praktijk: NLP-opleidingen bij UNLP
- NLP Practitioner: Hier ontdek je de vooronderstellingen, oefen je ermee in verschillende situaties en pas je ze toe in je dagelijks leven. Je ervaart hoe een simpele lens als “gedrag heeft een positieve intentie” jouw manier van omgaan met collega’s, klanten of je kinderen totaal kan veranderen.
- NLP Master Practitioner: Je gaat een stap verder. Je leert hoe de vooronderstellingen doorwerken op diepere lagen, zoals identiteit en waarden. En hoe je ze kunt inzetten om niet alleen jezelf, maar ook systemen (teams, organisaties, gezinnen) te transformeren.
De Vooronderstellingen Challenge
Wil je ervaren hoe krachtig dit cement is? Doe onze de 14-daagse Challenge.
- Kies drie vooronderstellingen die jou aanspreken.
Bijvoorbeeld:
- De kaart is niet het gebied
- Gedrag heeft een positieve intentie
- Als iets niet werkt, doe iets anders
- Schrijf elke ochtend je intentie op.
Voorbeeld: “Vandaag ga ik ervan uit dat gedrag een positieve intentie heeft.”
- Pas dit overdag bewust toe.
- Je kind moppert → je vraagt: “Wat heeft ze nu eigenlijk nodig?”
- Je collega reageert kortaf → je denkt: “Zijn stress zegt niets over mijn idee.”
- Reflecteer elke avond kort. Wat heeft dit uitgangspunt vandaag veranderd? Hoe voelde je je erbij?
- Na 14 dagen heb je drie vooronderstellingen echt in je systeem verankerd. Het cement is droog.
Vooronderstellingen zijn het cement dat technieken, vaardigheden en inzichten bij elkaar houdt. Zonder cement zijn het losse stenen. Met cement bouw je een stevig huis waar je trots op bent: een huis waarin je je gezin, je werk en jezelf met meer rust, humor en invloed kunt dragen.
De vraag is niet of het werkt. De vraag is: durf jij dit cement te gebruiken om jouw huis sterker te maken?
Doe de challenge, en ontdek het zelf.
