Er zat een vrouw tegenover me. Marieke. “Ik beland steeds in hetzelfde patroon,” zei ze zacht. “Het lijkt alsof ik telkens in dezelfde situatie beland. “Op werk, in relaties… steeds weer hetzelfde verhaal. Alsof ik ergens in vastzit, maar niet weet waar.”
We begonnen te praten. Niet over gedrag of gedachten, maar over haar familie. Over haar ouders, grootouders, en de verhalen die ze nooit helemaal had begrepen.
Toen we haar familiesysteem neerzetten met representanten — mensen die een familielid of thema vertegenwoordigen — werd het stil in de ruimte. Marieke keek rond en fluisterde:
“Nu snap ik het… dit was er altijd al.”
Haar patronen bestonden niet vanwege “fout gedrag”, maar door iets wat groter was dan zijzelf; de onderstroom van haar familiesysteem. In de opstelling zag ze het: een last die ze droeg uit loyaliteit. Vanaf dat moment kon ze die teruggeven.
Systemisch werk: zien wat onzichtbaar is
Dit moment – dat iemand plots ziet wat onbewust meespeelde – is de essentie van systemisch werk.
Het gaat niet om schuld of oorzaak, maar om het herkennen van dynamieken die al generaties lang invloed hebben.
Een opstelling maakt zichtbaar wat in de onderstroom leeft: loyaliteit, verstrikkingen, gemiste plekken, onuitgesproken verdriet.
Wanneer iemand dat eenmaal ziet, kan er ruimte ontstaan. Soms letterlijk: een zucht van opluchting, een ontspannen schouders. Want wat zichtbaar wordt, hoeft niet langer verborgen te blijven.
Wat is een systeem?
Een systeem is elk geheel waarin mensen verbonden zijn: familie, team, organisatie. Binnen zo’n geheel werken onzichtbare ordeningen. Systemisch werk vraagt daarom een andere vraag: niet “Wat is er mis met mij?”, maar “Wat speelt er in het systeem waar ik deel van ben?”
Wat maakt een opstelling zichtbaar?
- Loyaliteit en verstrikking: je draagt mee wat niet van jou is.
- Plek en ordening: iedereen heeft een plek; verschuiving geeft spanning.
- Onuitgesproken verdriet: wat niet gezegd mag worden, leeft in de onderstroom.
Waarom dit werkt (lichaam, hart, ervaring)
Opstellingen werken niet primair via het hoofd. Mensen ervaren letterlijk ruimte: de adem zakt, schouders ontspannen, keuzes worden lichter. Zicht maakt beweging mogelijk.
Voor wie is systemisch kijken zinvol?
- Professionals (coaches, therapeuten, HR) die onderstroom willen herkennen.
- Leidinggevenden en teamleden die patronen in samenwerking willen begrijpen.
- Iedereen die in relaties “steeds hetzelfde” tegenkomt en dat wil doorbreken.
Van inzicht naar verandering
Marieke ontdekte dat ze onbewust de last van haar moeder droeg – een last die niet van haar was. Toen ze dat zag, kon ze het laten. Niet door hard te werken aan verandering, maar door de juiste plek weer in te nemen. Marieke hoefde niet harder haar best te doen. Doordat ze zag wat meespeelde, veranderde haar reactie vanzelf. Dit is de kracht van systemisch werk: het geeft taal en beweging aan wat anders stil blijft.
Dat is wat systemisch werk zo bijzonder maakt: het werkt niet via het hoofd, maar via het hart, het lichaam en de ervaring. Het brengt beweging waar woorden soms tekortschieten.
Waarom steeds meer mensen systemisch leren kijken
Steeds meer coaches, therapeuten en HR-professionals volgen opleidingen in systemisch werk of familieopstellingen. Niet alleen om anderen te begeleiden, maar ook om zelf die diepere laag te begrijpen.
Want wie systemisch leert kijken, herkent sneller waar spanning vandaan komt — in een team, in relaties, of in zichzelf. Het geeft taal aan wat anders stil blijft.
De kracht van leren opstellen
Bij UNLP leer je systemisch werken in verschillende stappen:
- In de Basisopleiding Familieopstellingen ontdek je de fundamenten van systemisch denken en ervaar je hoe opstellingen werken.
- In de Verdiepingsopleiding Familieopstellingen leer je zelf begeleiden en ontwikkel je je systemische sensitiviteit.
- In de Opleiding Systemisch Opsteller groei je door tot professioneel begeleider van familie- en organisatieopstellingen.
Elke stap brengt je dichter bij een dieper begrip van jezelf en de systemen waarvan je deel uitmaakt.
Terug naar Marieke
Een paar maanden later stuurde ze een bericht:
“Ik reageer anders op situaties. Niet omdat ik iets ‘moet doen’, maar omdat ik iets heb gezien. Het voelt rustiger.”
Dat is de magie van systemisch werk.
Niet dat het iets oplost voor je, maar dat het iets in beweging zet.
Verdiep je in systemisch werk
Systemisch werk biedt diepgaande inzichten in de dynamieken binnen menselijke systemen. Het is waardevol voor zowel je persoonlijke groei als je professionele ontwikkeling, en bijzonder relevant voor coaches, trainers en therapeuten.
Wil je meer weten over systemisch werk? Neem dan contact op met Student Support voor meer informatie en een persoonlijk advies. Of bekijk onze webpagina met de verschillende Systemische Opleidingen.
Mini-oefening (thuis toepassen)
- Kies één terugkerend patroon.
- Vraag: “Voor wie doe ik dit (nog)?”
- Zeg innerlijk: “Uit respect laat ik bij de ander wat van de ander is. Ik neem mijn plek in.”
- Merk 1 minuut je adem en lichaam op.
Volgende stap
👉 Plan een Adviesgeprek voor een persoonlijk opleidingspad.
👉 Bekijk alle Systemische Opleidingen (programma’s, data, investering).
